Ben je op zoek naar een symbolische plant voor in je tuin of om cadeau te geven? Die in een vorm te snoeien is, in de winter groen blijft en heerlijk ruikt? Ga dan voor de laurier.
Er zijn grofweg twee plantengroepen die in het Nederlands laurier worden genoemd, maar ze moeten absoluut niet met elkaar verward worden. Dat zijn de Prunus-soorten en de Laurus. Met deze namen wordt gedoeld op de Latijnse plantennamen, die in dit geval het onderscheid duidelijk maken. Uitsluitend de Laurus kun je eten, de Prunus niet.
Laurus: symbolisch en eetbaar
In de keuken kun je de keukenlaurier oftewel de echte laurier (Laurus nobilis) voor allerlei gerechten gebruiken. Denk aan stoofpotjes, risotto of soepen. Je gebruikt de blaadjes (vers, of gedroogd) in je gerecht en vóór het opdienen haal je ze er uit. De laurierblaadjes geven een heerlijk aroma af. De blaadjes zelf eet je liever niet op, omdat die erg hard blijven. Twijfel je of je een eetbare laurier voor je hebt? Kneus dan de blaadjes, als je wel eens laurier gegeten hebt, herken je ongetwijfeld de heerlijke geur. Als je de blaadjes van de laurierplant wilt eten, zorg dan dat je de plant niet bespuit met gif. Meer inspiratie over eetbare planten in je tuin vind je in het artikel over de eetbare tuin.
De echte laurier heeft een rijke geschiedenis, hetgeen blijkt uit allerlei gezegden en woorden waarin laurier terugkomt. Zo stond laurier in de oudheid symbool voor overwinning. Overwinnaars kregen een lauwerkrans op hun hoofd, gemaakt van de bladeren van Laurus nobilis. Niet voor niets wordt Julius Caesar bij Asterix en Obelix afgebeeld met zo’n krans. Ook staat laurier voor een bekroning voor je werk. In sommige landen krijg je tegenwoordig bij het afstuderen een lauwerkrans op je hoofd. Bij ons verwijst de term ‘laureaat’ naar deze tradities. De Fransen noemen het eindexamen aan het einde van het middelbaar onderwijs zelfs baccalauréat. De uitdrukking “op je lauweren rusten” is volgens OnzeTaal gebaseerd op Griekse gebruiken waarbij de winnaar van een sportevenement een luxe leven kon leiden en kon teren op zijn prestaties. De term verwijst naar de lauwerenkrans die de sporter destijds kreeg.
De echte laurier (Laurus nobilis) is een snelgroeiende en prachtige plant, die je eventueel kunt gebruiken voor vormsnoei (topiary) en die in het voorjaar bloeit met witte bloemen. Hijs is weliswaar wintergroen, maar in Nederland niet altijd winterhard, dus bescherm hem tegen vorst bij een strenge winter. Hij heeft het liefst een plekje in de zon of halfschaduw en wil bij voorkeur een goed doorlatende humusrijke grond. Dat houdt in dat je bij arme zandgrond liefst compost toevoegt en zware kleigrond het liefst wat doorlatender maakt door toevoeging van een beetje (breker)zand en compost.
Prunus: prachtig, maar giftig
Er zijn ook andere planten die in het Nederlands ‘laurier’ in de naam hebben. Ze heten dan in het Nederlands laurierstruik, laurierkers of Portugese laurier. Dit zijn totaal andere planten dan de eetbare laurier die hierboven is besproken. Hun Latijnse naam begint meestal met ‘Prunus’, waardoor ze een verre neef zijn van de kersenboom.
Deze laurierstruiken zijn erg mooi: de rode takjes steken prachtig af tegen de diepgroene bladeren. In het voorjaar kun je bij een goede verzorging witte bloemen verwachten. Zorg alleen dat je de blaadjes niet in de pan gooit, want ze zijn giftig.
Allereerst is er de Prunus lauroceasus. Deze is ideaal om als losse alleenstaande plant te gebruiken (solitair). Eventueel kun je hier vormsnoei op toepassen. Wat dacht je van een zuil of bolvorm? Ook is deze Prunus heel geschikt voor het maken van een tuinafscheiding in de vorm van een hoge of lage haag.
Er zijn veel verschillende cultivars van de Prunus lauroceasus. Zo is er de snelgroeiende Prunus laurocerasus ‘Rotundifolia’ met grote glanzende felgroene bladeren. Deze bestaat er ook als kant en klaar heg. Zo heb je snel een mooie volle haag, en ben je vlot verlost van de inkijk van buren. De Prunus laurocerasus ‘Otto Luyken’ heeft juist donkergroen blad. Die plant zou niet misstaan als heg of afscheiding. Ga je voor een grote haag of heg, kies dan een variant met veel volume, zoals de Prunus laurocerasus ‘Novita’. Een fijne donkergroene variant die ideaal is voor een laagblijvende afscheiding is de Prunus laurocerasus ‘Etna’.
Naast de grote familie van de Prunus lauroceasus is er ook nog een Portugese laurier (Prunus lusticana). Ook voor deze plant geldt dat deze uitermate geschikt is zowel als haag, als afzonderlijke plant (solitair). Eventueel kun je vormsnoei toepassen bij deze plant, wat een extra mooi beeld geeft in de winter als de rest van de tuin leeg en kaal is. De smalbladige Prunus lusticana ‘Angustifolia’ is klein en compact van vorm. Door zijn knalrode takjes een opvallende verschijning. Als je het jezelf makkelijk wilt maken en snel een groene heg wilt, dan bestaat er ook een variant als kant en klaar haag.
Zowel de Prunus lauroceasus als de Prunus lusticana doet het goed op elke goede tuingrond en gedijt zowel in de zon als halfschaduw goed. Ook op een plekje in de schaduw kan hij worden geplaatst, maar let er dan op dat hij een goede afwatering krijgt. Voeg desnoods wat zand of grind toe in het plantgat als je daarover twijfelt. In de schaduw blijven plassen namelijk wat langer staan, en veel planten vinden dat niet prettig.
Veelzijdig
Met een laurier heb je heel veel mogelijkheden. Wil je bijvoorbeeld meerdere hogere exemplaren losjes versprongen in een border zetten? Een paar mooie zuilen of bollen knippen? Een klein boompje of een mooie haag? Je kunt ze ook combineren met andere groenblijvende hagen. Je krijgt een bijzonder effect als je verschillende varianten in je tuin combineert. Het enige wat jij moet doen is kiezen welke laurierplant je in je tuin wilt. Voor welke laurierstruik je ook gaat, je hebt gegarandeerd een prachtige plant met een mediterraans uiterlijk. En nadat hij in je tuin staan, kun jij op je lauweren rusten.
